Konstanty A. Jeleński :
|
« „Kosmos” jest dla mnie jedną z najbardziej rewelacyjnych (odkrywczych) książek współczesnych. Jest to naprawdę powieść na skalę «kosmiczną» - makrofizyka konstelacji i mikrofizyka listowia i śmiecia przeciwstawiona podobnemu kosmosowi ludzkiemu na zasadzie korespondencji, odpowiedników, wskazówek... Jest to artystyczna transpozycja całego zagadnienia: determinizm-indeterminizm, wahania całej współczesnej nauki.
Jest to również jedna z pierwszych ekskursji w dziedzinę zaniedbaną przez Freuda: podświadomości fizycznej. Udział tej funkcji całego ciała w każdym ludzkim działaniu... » K. Jeleński, list do W. Gombrowicza z 19 czerwca 1965 r. |
Rysunek Mieczysława Górowskiego.
Jean-Paul Sartre :
|
« Istnieją także powieści innego rodzaju, niby-powieści, jak te autorstwa Gombrowicza, które są niczym machiny piekielne. Gombrowicz bardzo dobrze zna psychoanalizę, marksizm i wiele innych rzeczy, ale zachowuje się wobec nich sceptycznie i konstruuje obiekty, które ulegają destrukcji w samym akcie ich konstrukcji – tworząc tym samym model tego, czym mogłaby być powieść zarazem analityczna i materialistyczna. »
Jean-Paul Sartre, „Sartre par Sartre”, Le Nouvel Observateur, nr 272 z 27 stycznia 1970 r. |